Tâm lý và dinh dưỡng – Thứ giúp người ung thư lách qua “khe cửa hẹp”

Xưa, cứ nhắc đến ung thư là đa phần mọi người đều nhìn vào ngõ cụt. Nhưng với sự phát triển của y khoa, người bệnh đã có thể điều trị ung thư bằng phương pháp hóa trị, xạ trị. Một phác đồ điều trị hợp lý, một chế độ dinh dưỡng thích hợp cùng với lối tư duy tích cực,… là những thứ giúp cho người bệnh ung thư tăng khả năng phục hồi, vượt qua đau đớn khi hóa trị để lách qua “khe cửa hẹp” của tử thần.

Nỗi đau khi áp dụng phương pháp hóa trị

Với 25 năm trong nghề, Tiến sĩ, bác sĩ Đỗ Minh Hùng – Trưởng khoa Ngoại tổng quát – Bệnh viện Quốc tế Mỹ AIH (quận 2, TP HCM) gặp nhiều trường hợp nản chí, bở dỡ giữa chừng và thấu hiểu nỗi đau của người mắc bệnh trong quá trình điều trị bằng phương pháp hóa trị.

Về cơ bản, theo Tiến sĩ Đỗ Minh Hùng, hóa trị là sử dụng hóa chất gây độc lên những tế bào sinh sản nhanh, trong đó có ung thư. Tùy theo thể trạng, cơ địa mà hóa trị gây nên một vài ảnh hưởng khác nhau cho từng người mắc bệnh.

Trong quá trình gây độc này, các tế bào máu, hệ miễn dịch cũng chịu ảnh hưởng mạnh làm người bị bệnh suy yếu. Cho nên, để người bệnh vượt qua “ải hóa trị” một cách ít đau đớn nhất, ngoài việc tuân thủ phác đồ chữa trị của bác sĩ, sự thúc đẩy từ người nhà giúp nâng cao thể trạng và tâm lý cho người bị bệnh là rất quan trọng.

Anh N.B (48 tuổi, Bến Tre), nhận ra mình bị ung thư dạ dày giai đoạn 3A, phác đồ chữa trị mà các y sĩ đưa ra cho anh là 32 đợt xạ trị và 6 đợt hóa trị. Sau khoảng 6 tháng điều trị trong đau nhức, anh quyết định dừng chạy chữa ở loại bệnh viện và tự ý mua thuốc về uống.

“Ngày càng mệt sau mỗi đợt hóa trị, khi có người quen chỉ một lương y trên mạng xã hội và thấy có cả trăm người bình luận cảm ơn sau khi chữa khỏi, tôi dành nhiều mong ước lắm. Nhưng sau này mới biết đó là bình luận giả từ các tài khoản ảo, các phương thuốc này chưa được chứng thực hay kiểm duyệt từ Bộ Y tế”, anh kể lại. Sau thời gian tự ý chữa trị, anh quay lại căn bệnh viện tái khám và biết được loại bệnh tình trở nặng, khối u đã di căn gan.

Trong phác đồ chữa trị, giai đoạn hoá trị mang lại nhiều nỗi đau và khiến người mắc bệnh dễ hoang mang, lo lắng.

Một trường hợp khác là chị N.P.T (quận 12, TP HCM), được chẩn đoán ung thư đại tràng giai đoạn 2C với khối u kích thước lớn. Sau ca mổ thành công, chị được yêu cầu hóa trị để tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại.

Tuy nhiên sau 3 đợt hóa trị, da chị T. Bắt đầu xanh xao; người gầy rộc đi; tóc, lông mày và lông mi rụng nhiều hơn trước. Đối với phái nữ phái nữ, đây quả thực là một cú sốc không dễ dàng vượt qua. Nghe thông tin từ một diễn đàn, chị yêu cầu gia đình đưa ra Bắc Giang. “Tưởng mổ xong là khỏe, không lường trước được việc sử dụng thuốc rồi người còn yếu hơn. Vô thuốc được 3 tháng là tôi không chịu nổi nữa, quyết định ra Bắc Giang 3-4 lần hốt thuốc. Uống được mấy chục thang, căn bệnh không bớt mà còn bị xuất huyết nặng, lúc đó phải vào loại bệnh viện cấp cứu và nhận được thông báo bệnh tiến triển nặng hơn nhiều hồi lúc mới mổ”, chị kể.

Tầm quan trọng của dinh dưỡng và tâm lý khi hóa trị ung thư

Theo Thạc sĩ Trần Thị Ngọc Châu, Trưởng Khoa Dinh dưỡng – Bệnh viện Quốc tế Mỹ AIH, dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao thể trạng của người bệnh và hỗ trợ quá trình điều trị. Cho tới hiện tại rất nhiều căn bệnh viện thế giới và tại Việt Nam có loại bệnh viện Quốc tế Mỹ đã nghiên cứu, ứng dụng và đưa vào triển khai Chương trình ERAS (Enhanced Recovery After Surgery) trong chữa trị ung thư. Chuẩn hóa việc săn sóc trước, trong và sau chữa trị mà không đổi thay quy trình chữa trị.

Tức là, bệnh nhân sẽ được chăm sóc dinh dưỡng, nhằm đảm bảo thể trạng hữu hiệu nhất trước khi tiến hành điều trị. Chế độ dinh dưỡng cũng được lên chi tiết theo tiến trình thời gian của quá trình điều trị nhằm đảm bảo khả năng hồi phục tốt nhất, giảm tai biến, thời gian lưu trú và chi phí chữa trị cho người mắc bệnh. Sau khi xuất viện, bệnh nhân vẫn được theo dõi diễn biến căn bệnh và chăm nom, tư vấn dinh dưỡng hợp lý cho đến khi hoàn toàn bình phục.

Lấy ví dụ, với ung thư khu vực thực quản, người bị bệnh không ăn được thực phẩm ở dạng thông thường, thành ra cần xay nhuyễn mềm và mịn. Cùng lúc khéo léo kết hợp các loại món ăn và sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt nhằm đảm bảo đủ năng lượng, vi chất cần thiết, ngon miệng, hấp dẫn.

Người bệnh ung thư dạ dày thường mau no, cần chia nhiều bữa ăn nhỏ trong ngày. Ung thư đại tràng thường có vết loét tổn hại bên trong đại tràng, cần hạn chế món ăn có chất xơ dạng sợi, thay vào đó bổ sung đồ ăn có chất xơ hòa tan có nhiều trong nước ép rau củ quả.

Người mắc ung thư tụỵ gặp khó khăn rất nhiều trong việc tiêu hóa thức ăn do tụy không tiết ra đủ enzyme để chuyển hóa các nhóm đạm, béo, tinh bột, bởi thế cần dùng các sản phẩm có chứa nhóm đạm, béo, tinh bột thủy phân để dễ hấp thụ hơn

Khi thể chất được nâng cao, kết hợp cùng một số phương pháp giúp ổn định tinh thần, suy nghĩ tích cực, hiểu đúng về phác đồ chữa trị thông qua các cuộc trò chuyện với y sĩ sẽ giúp người bị bệnh kiềm chế được một vài suy nghĩ tiêu cực. Từ nền tảng đó, cùng sự giúp đỡ của người thân trong gia đình mà bệnh nhân có thể hoàn toàn trao gửi niềm tin vào khoa học, tránh được một vài hệ quả từ nhiều loại hình chữa trị chưa được kiểm chứng lâm sàng hay chưa được Bộ Y tế cấp phép.

Tiến sĩ Đỗ Minh Hùng khuyến khích bệnh nhân kiên trì chữa trị vì suốt 25 năm công tác, ông đã gặp không ít trường hợp chiến thắng ung thư ngoạn mục nhờ tuân thủ phác đồ điều trị khoa học, xây dựng lối sống khỏe mạnh và suy nghĩ lạc quan.